ΘΕΜΑ
Η συμβολή
της
κλασικής-πρακτικής
φιλοσοφίας
στην
ανάπτυξη
αισθήματος
παγκόσμιας
ευθύνης
σε
σχέση
με
μείζονα
διεθνή
προβλήματα.
ΣΥΜΦΩΝΑ MEΤΟΝ ΕΠΙΚΟΥΡΟ, ΟΛΗ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ οφείλει να υπηρετεί
έναν πρακτικό και χρήσιμο για την ανθρώπινη ζωή σκοπό. Διαφορετικά είναι κενή
νοήματος και σημασίας.
Όταν μιλάμε για συμβολή της κλασικής-πρακτικής φιλοσοφίας
αναφερόμαστε στις ιδέες και τη σοφία κλασικών φιλοσόφων, στοχαστών και
πνευματικών ανθρώπων, σε συνδυασμό με πρακτικές εφαρμογές και εμπειρίες από την
πραγματική ζωή.
Στο πλαίσιο των παγκόσμιων προβλημάτων-θεμάτων, πιστεύω πως
μια τέτοια συνεισφορά θα ήταν
καθοριστική για την ανάπτυξη ενός αισθήματος καθολικής ευθύνης.
Η αναγκαιότητα αυτή επιτείνεται, αν λάβει κανείς υπόψη του
την τεράστια ανευθυνότητα που επιδεικνύουν οι περισσότεροι ηγέτες μικρών και
μεγάλων δυνάμεων αλλά και κοινοί πολίτες στο μέτρο που ο καθένας τους επηρεάζει
την ζωή των συμπολιτών του και γενικότερα την κοινωνία του αλλά και τον πλανήτη
μας.
Καίρια Ερωτήματα εδώ είναι:
- πως μπορούμε να πετύχουμε σε μια τέτοια προσπάθεια;
- Τι κλασικές-πρακτικές συνεισφορές θα βοηθούσαν στην
ενίσχυση της αίσθησης της καθολικής ευθύνης;
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΩΝ
Κοσμοπολιτισμός: Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, όπως ο Διογένης και οι Στωικοί
τόνισαν τη σημασία της διασύνδεσης της ανθρωπότητας, ενθαρρύνοντας έτσι
τα άτομα να αναγνωρίσουν τις ευθύνες τους απέναντι στην παγκόσμια κοινότητα.
Μια τέτοια προοπτική προάγει την αίσθηση της κοινής
ανθρωπιάς και της αμοιβαίας ευθύνης, διαφέρει όμως από την τρέχουσα
παγκοσμιοποίηση που χειραγωγείται από το χρηματοπιστωτικό σύστημα και τις μεγάλες
πολυεθνικές επιχειρήσεις.
WPF !!!
Διασύνδεση παγκόσμιων θεμάτων: Οι κλασικοί φιλόσοφοι όπως ο Σωκράτης ο Πλάτων και ο
Αριστοτέλης αναγνώρισαν τη διασύνδεση κοινωνικών, οικονομικών και
περιβαλλοντικών ζητημάτων.
Αυτή η κατανόηση από πλευράς πολιτών παροτρύνει και ενθαρρύνει
πολλά άτομα να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα αυτά ολιστικά, αναγνωρίζοντας ότι
οι τοπικές ενέργειες έχουν και παγκόσμιες συνέπειες.
Συμπόνια και Ενσυναίσθηση: Κλασικοί διδάσκαλοι όπως ο Αριστοτέλης, ο Επίκουρος και ο
Βούδας υποστήριξαν τη σημασία της αλληλεγγύης της ενσυναίσθησης και της
συμπόνιας στις ανθρώπινες σχέσεις.
Καλλιεργώντας αυτές τις ιδιότητες, τα άτομα μπορούν να αναπτύξουν
μια βαθύτερη κατανόηση των εμπειριών και των αγώνων των άλλων, οδηγώντας σε
μεγαλύτερη αίσθηση ευθύνης απέναντι στην παγκόσμια κοινότητα.
Διατήρηση και Διαχείριση του
Περιβάλλοντος: Η έννοια της
διαχείρισης, που διερευνάται σε κλασικά κείμενα όπως το «Δημοκρατία» του
Πλάτωνα όπου τονίζει την ευθύνη των ανθρώπων απέναντι στον φυσικό κόσμο & ο
μύθος της θεάς Δήμητρας και του βασιλιά Ερεσύχθονα
… για την άσκοπη κοπή τόσων δένδρων
Ο Αριστοτέλης τονίζει ιδιαιτέρως
την σημασία, που έχουν τα στοιχεία του περιβάλλοντος και ορισμένοι
φυσικοί πόροι για την υγεία και την ευζωία της πόλεως και των πολιτών, όπως ο
αέρας και το καθαρό νερό συνεισφέροντας στην υγεία των πολιτών, η οποία αποτελεί
την προϋπόθεση της ευδαιμονίας.
Αυτή η προοπτική διαχείρισης του φυσικού πλούτου θα ενθαρρύνει τα άτομα να αντιληφθούν
τον ρόλο τους στη διατήρηση του πλανήτη για τις μελλοντικές γενιές.
Στα Πλαίσια της Ηθικής: Τα κλασικά φιλοσοφικά πλαίσια, όπως η κατηγορική επιταγή
του φιλόσοφου Καντ, παρέχουν μια ηθική δομή για τη λήψη αποφάσεων που
λαμβάνει υπόψη την ευημερία όλων των ανθρώπων και του πλανήτη.
Λέει δηλ. Να μην πράττουμε υστερόβουλα, κοντόφθαλμα, οπορτουνιστικά, ευκαιριακά
με μια λέξη ηθικά δηλ. ορθολογικά
Αυτά τα πλαίσια,
όπως η επιταγή Καντ, μπορούν να καθοδηγήσουν τα άτομα να κάνουν υπεύθυνες
επιλογές και να τηρούν πειθαρχίες που ωφελούν το ευρύτερο καλό.
Προσωπική ευθύνη: Η έμφαση στην προσωπική ευθύνη, που βρίσκεται σε κλασικά
κείμενα όπως οι «Λόγοι» του Επίκτητου*, ενθαρρύνει τα άτομα να
οικειοποιηθούν τις πράξεις τους και να αναγνωρίσουν τον αντίκτυπο που έχουν
στον κόσμο γύρω τους.
*«Όρισε στον εαυτό σου έναν χαρακτήρα και έναν τρόπο ζωής που θα τον κρατάς
είτε είσαι μόνος είτε με άλλους»..
Πρακτικές
εφαρμογές των συνεισφορών που αναφέραμε μπορούν να φανούν σε διάφορες
πρωτοβουλίες και κινήματα, όπως:
Στόχοι βιώσιμης
ανάπτυξης: Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων
Εθνών SDGs (“Sustainable Development Goals”) είναι ένα άμεσο
αποτέλεσμα της αναγνώρισης της παγκόσμιας διασύνδεσης και της ανάγκης για
συλλογική ευθύνη.
Ο περιβαλλοντικός
ακτιβισμός: Σωρηδόν ξεφυτρώνουν
κινήματα όπως το κίνημα για την κλιματική αλλαγή,
εμπνευσμένα από τους κλασικούς στοχαστές. Για παράδειγμα, κάποτε από την Αμερικάνα Rachel Carson, η
οποία το !962 έγραψε το εμβληματικό ‘Silent Spring*, και τώρα την Σουηδή Greta Thunberg η οποία εργάζεται πυρετωδώς από το Ίδρυμά της με σοβαρό σκοπό
την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή, τονίζουν
τη σημασία της ατομικής και συλλογικής δράσης για την προστασία του πλανήτη.
Ανθρωπιστικές δράσεις: Οργανισμοί όπως οι Γιατροί
Χωρίς Σύνορα και η Oxfam, που παρέχουν βοήθεια και
υποστήριξη σε ευάλωτους πληθυσμούς, ενσωματώνουν τα κλασικά ιδανικά της
ενσυναίσθησης, της συμπόνιας και της ευθύνης προς τους συνανθρώπους. Αλλά και
σε μικρότερη κλίμακα εθελοντές, μαγειρεύουν, μαζεύουν ρούχα, ή
προσφέρονται για άλλων ειδών φροντίδες προς τους ευάλωτους συμπολίτες.
Παγκόσμια
διακυβέρνηση: Οι
προσπάθειες για την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας και τη δημιουργία δομών
διακυβέρνησης, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη,
οι Κοινοπολιτείες έχουν τις ρίζες τους στις κλασικές ιδέες της
παγκόσμιας ιθαγένειας και ευθύνης: ο Σωκράτης δήλωνε ότι δεν είναι Αθηναίος
ούτε Έλληνας πολίτης, αλλά πολίτης του κόσμου».
Ωστόσο οργανώσεις σαν την δική μας ΠΦΦ
οι οποίες πρέπει να προωθηθούν να πληθύνουν και να ισχυροποιηθούν μέχρι του
σημείου να πετύχουν την ενιαία πολιτική διοίκηση.
Η εκπαίδευση σε
όλες τις βαθμίδες: Η φιλοσοφία πρέπει να γίνει πρωτεύον μάθημα από
την πρώτη Δημοτικού μέχρι και το τελευταίο έτος του πανεπιστημίου. Κατάλληλα
βιβλία και άλλα μέσα μπορούν άνετα να δημιουργηθούν (π.χ. ο Νεφρούλης, ο
Σπερμούλης, Ο Φρόιντ για Παιδιά και άλλα), καθώς και «διασκεδαστικά»
οπτικό-ακουστικά προγράμματα.
Έτσι τα παιδιά θα συνηθίσουν στην ιδέα της απρόσκοπτης συνύπαρξης με άλλα
παιδιά ό,τι διαφορά κι’ αν έχουν.
Πολλοί αντιτείνουν ότι η φιλοσοφία είναι βαρετή & ακαταλαβίστικη.
Πείτε τους, ότι «όταν ο λαός
δημιουργεί παροιμίες, κάνει αυτό ακριβώς … Πρακτική Φιλοσοφία!»
/////////////////////////////////////////////////
WPF
– by Elias Tsoniw
ENGLISH SUMMARY
Subject
of Symposium 15 - 2024:
“The contribution
of classical-practical philosophy to the development of a sense of global
responsibility in relation to major international problems”
The contribution mentioned
above is a crucial area of research and exploration. It refers to the insights
and wisdom from classical philosophers, thinkers, and spiritual leaders,
combined with practical applications and real-world experiences.
In the context of world problems, this contribution is instrumental in
developing a sense of universal responsibility.
Classical philosophers such as Aristotle, Plato, the Stoics, Epicurus, Diogenes,
Cant and others emphasized the importance of individual moral character, civic
responsibility, and the devotion to common good.
Their ideas can be applied to contemporary global issues, encouraging
individuals to take responsibility for their actions and their impact on the
world. For instance, Aristotle's concept of "eudaimonia"
(flourishing) can be seen as a call to promote the well-being of all people and
the planet. The idea, in Stoicism, which encourages individuals to recognize
their place within the natural order, can foster a sense of global
responsibility.
Practical philosophy
can also provide valuable insights into the development of global citizenship,
social justice, and environmental sustainability. It can help individuals
understand their role in addressing pressing issues such as climate change,
health for all, peace, poverty, and inequality.
Areas of task efforts
Cosmopolitanism
Interconnection of global issues
Compassion and Empathy
Preservation and Management of the Environment
In the Framework of Ethics
Personal responsibility
Practical applications of contributions
Sustainable
Development Goals
Environmental activism
Humanitarian actions
Global Governance:
Education at all levels from elementary to University.
In conclusion, the contribution of
classical-practical philosophy plays a vital role in developing a sense of
universal responsibility towards world problems. By combining timeless wisdom
with practical applications, individuals can cultivate a deeper understanding
of their role in addressing global challenges and strive to create a more just,
equitable, and sustainable world. And if by any chance, people tell you the
usual:
“philosophy
is inaccessible and boring”, tell them that …
"when the people
make up proverbs, they do just that...Practical Philosophy!"